Tacito Agricola

Clarorum virorum facta moresque posteris tradere, antiquitus usitatum, ne nostris quidem temporibus quamquam incuriosa suorum aetas omisit, quotiens magna aliqua ac nobilis virtus vicit ac supergressa
est vitium parvis magnisque civitatibus commune, ignorantiam recti et invidiam.Sed apud priores ut agere digna memoratu pronum magisque in aperto erat, ita celeberrimus quisque ingenio ad prodendam virtutis memoriam sine gratia aut ambitione bonae tantum conscientiae pretio ducebantur.Ac plerique suam ipsi vitam narrare fiduciam potius morum quam adrogantiam arbitrati sunt, nec id Rutilio et Scauro citra fidem aut obtrectationi fuit: adeo virtutes isdem temporibus optime aestimantur, quibus facillime gignuntur. At nunc narraturo mihi vitam defuncti hominis venia opus fuit, quam non petissem incusaturus: tam saeva et infesta virtutibus tempora.

L'antica consuetudine di tramandare ai posteri le imprese e il sistema di valori degli uomini illustri, benchè l'età incurante tralasci i suoi perfino nel nostro tempo, resta valida ogni volta che una grande e nobile virtù vince e supera il vizio comune alle grandi  e piccole città, l'ignoranza del giusto e l'invidia Ma presso gli antichi era semplice e più agevole compiere azioni degne di essere ricordate così chi era più celebre per ingegno era condotto a tramandare la memoria del valore senza grazia e ambizione ma solo per premio di buona coscienza. La maggior parte pensa che narrare la mpropria vita sia segno della fedeltà dei costumi piuttosto che arroganza.Nè questo a Rutilio e Scauro generò riprovazione: taanto la virtù in quei tempi è stimata in cui nasce più facilmente. E adesso racconterò la vita di un uomo defunto, devo chiedere quell'indulgenza che non chiederei se fossi accusato: tanto duri e ostili sono i tempi alla virtù